Rodion Szczedrin, ur. w 1932 roku w Moskwie, w latach 1950–1955 studiował w konserwatorium moskiewskim w klasie fortepianu Jakowa Fliera i kompozycji Jurija Szaporina. W 1958 poślubił primabalerinę Teatru Bolszoj Maję Plisiecką, dla której powstały jego balety. W latach 1965–1969 nauczał kompozycji w konserwatorium w Moskwie. Od 1962 pełnił obowiązki sekretarza zarządu Związku Kompozytorów Rosyjskich Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W 1973 objął funkcję przewodniczącego Związku i sprawował ją do 1990. W 1989 roku wybrano go do Rady Najwyższej ZSRR, gdzie przystąpił do międzyregionalnej grupy deputowanych na rzecz wsparcia pierestrojki. Od 1992 roku mieszka w Monachium. Jest członkiem m.in. Bayerische Akademie der schönen Künste w Monachium (od 1976), Akademie der Künste w Berlinie (1989), członkiem honorowym International Music Council (1985) oraz laureatem wielu nagród: 1984 Nagrody Leninowskiej, 1992 Państwowej Nagrody Rosji, 1993 Nagrody im. D. Szostakowicza, 1995 Crystal Award (Davos). Szczedrin należy do najpopularniejszych współczesnych kompozytorów rosyjskich. Jego muzyka jest silnie zakorzeniona w narodowej tradycji. Reprezentuje typowe dla rosyjskiej tradycji przekonanie o bezpośrednim związku sztuki ze społeczeństwem i wyraźnie opowiada się za traktowaniem muzyki traktowaniem muzyki jako treściowego i emocjonalnego komunikatu. Często nawiązuje do rosyjskiej muzyki ludowej i cerkiewnej. Reprezentując z początku postawę tradycjonalistyczną, w połowie lat 60. kompozytor zainteresował się dodekafonią, aleatoryzmem, kolażem i teatrem instrumentalnym. Cechą dojrzałego stylu Szczedrina jest synteza uniwersalnego języka zachodnioeuropejskiego z pierwiastkami specyficznie rosyjskimi. Twórczość Szczedrina w okresie 1960–80 zdominowały opery i balety, co wiązało się ze ścisłą współpracą kompozytora z Teatrem Bolszoj, natomiast w jego dorobku z lat 90. i kolejnych dekad przeważają gatunki instrumentalne.
*
Niezwykle popularna miniatura W stylu Albéniza pochodzi z cyklu Dziesięciu utworów fortepianowych op. 20, skomponowanych przez Szczedrina w latach 1952-1961. Doczekała się wielkiej liczby aranżacji na różne składy kameralne, począwszy od duetu trąbki, skrzypiec czy saksofonu z fortepianem, po małą orkiestrę. Materiałowym pierwowzorem utworu było Tango z suity España Albéniza (1890). Szczedrin zbudował na jego kanwie rodzaj sceny tanecznej, pełnej dramatyzmu i emocjonalnego żaru, nadto zaopatrzonej w efektowną wirtuozerię. Transkrypcję utworu na wiolonczelę i fortepian opracował wybitny radziecki wiolonczelista Daniel Szafran.
Magdalena Dziadek